Visoka stopa: Beogradska berza u 2024. ostvarila najveći rast od 2007.

Zahvaljujući u velikoj mjeri neuspelim pokušajima konsolidacije vlasništva u Tehnogasu (TGAS), Beogradska berza je u tekućoj godini zabilježila snažan rast koji je sličnom stopom posljednji put viđen davne 2007. godine.

Velike zarade investitora ostale su u sjenci nastavka trenda odumiranja prometa akcija koji je bio sličan prošlogodišnjem i bio je ispod 30 miliona eura.

Indeks najlikvidnijih akcija na Beogradskoj berzi, Belex15, stigao je u tekućoj godini do najvišeg nivoa u posljednjih 16 godina, uknjiživši rast od nepunih 31 odsto.

Najveći doprinos rastu dao je Messer Tehnogas koji je usljed namere većinskog vlasnika da konsoliduje vlasništvo zabilježio rast vrijednosti od 124 odsto.

Ovaj događaj na tržištu dodatno je ojačao njegov sentiment pa je još nekolicina akcija registrovala visoke dvocifrene stope rasta: Dunav osiguranje (DNOS) – 46,1 odsto, Impol Seval (IMPL) – 29,8 odsto, Metalac (MTLC) – 25,8 odsto i Jedinstvo Sevojno (JESV) – 15,8 odsto.

Najveća kompanija na berzi, Naftna industrija Srbije (NIIS), zabilježila je negativan trend, djelimično usljed slabijeg poslovanja u tekućoj godini, a potkraj godine i usljed špekulacija da će SAD uvesti sankcije ovoj kompaniji pod kontrolom ruskog Gazprom-a.

Veliki rast domaćeg berzanskog tržišta ostao je u sjenci nastavka trenda odumiranja prometa koji faktički traje još od svjetske ekonomske krize.

Ukupan promet akcija u 2024. godini bio je 28,2 miliona eura, tek neznatno iznad prošlogodišnjeg neslavnog rekorda od 26,4 miliona eura.

NIS je bio najprometnija domaća akcija sa prosječnim dnevnim prometom od 2,7 miliona dinara, što je negdje oko četvrtine realizacije koju je ova akcija bilježila u prvim godinama pojavljivanja na tržištu.

Slijedio je Tehnogas sa prosječnim dnevnim prometom od 1,8 miliona dinara, Aerodrom "Nikola Tesla" (AERO) sa 1,2 miliona dinara, te Dunav osiguranje (DNOS) sa prosječnim dnevnim prometom od skoro 1,2 miliona dinara.

PREUZIMANJE TEHNOGASA – KORPORATIVNA BORBA NALIK PRAVIM TRŽIŠTIMA

Početak godine donio je snažan rast akcija Tehnogasa usljed špekulacija da će većinski vlasnik ove kompanije, njemački Messer, pokušati do kraja da konsoliduje vlasništvo.

I zaista u februaru je usledila namera za preuzimanje, a potom i javna ponuda po cijeni od 25.000 po akciji. Iako je ova cijena nudila premiju veću od 50 procenata od početka godine, ponuđač je uspio da prikupi tek 3,5 odsto od ukupnog broja akcija.

Ako je ova ponuda došla iznenada, onda je druga namjera za preuzimanje u avgustu bila još veće iznenađenje. Druga ponuda objavljena je po cijeni od 31.250 dinara po akciji, što je za 25 odsto više u odnosu na prvu, ali je donijela još manje interesovanje investitora.

Ovome je doprinio aktivistički pristup najvećeg manjinskog akcionara, investicionog fonda Sempiola, koji je tokom čitavog trajanja ponude akcionarima na berzi nudio cijenu od 33.000 dinara.

Messer je u drugoj ponudi prikupio dodatnih 0,3 odsto akcija i eventualni nastavak pokušaja delistiranja gurnuo u narednu godinu.

Nakon dvije godine vanredno dobrih profita, Naftna industrija Srbije je u 2024. značajno pogoršala poslovne rezultate, djelimično i usljed redovnog remonta u rafineriji u Pančevu koji je realizovan tokom marta i aprila.

Ovaj pad profitabilnosti i očekivana značajno niža dividenda ograničili su interes investitora za ovu akciju, da bi tokom decembra došlo i do njene značajnije korekcije nakon špekulacija da bi se NIS mogao naći na udaru sankcija SAD.

Ove neprovjerene vijesti lansirane su sa najvišeg državnog nivoa, što je na momente oborilo akcije kompanije duboko ispod nivoa od 700 dinara.

NIS je godinu završio sa cijenom od 754 dinara, što predstavlja pad od oko sedam procenata u 2024. Očekuje se da bi početkom godine trebalo da bude dostupno više informacija u vezi sa mjerama odlazeće američke administracije, a poseban fokus investiciona javnost stavila je na mogućnost NIS-a da nastavi da uvozi sirovu naftu za potrebe rafinerije u Pančevu.

Nekako u sjenci informacije o mogućim sankcijama, NIS je plasirao prvu emisiju korporativnih obveznica putem koje je prikupio 1,87 milijardi dinara (oko 16 miliona eura), čime je preskočen prag uspješnosti emisije od 15 miliona eura.

Obveznice su emitovane na rok od pet godina uz valutnu klauzulu i bruto prinos od 6,5 procenata.

Ova emisija obveznica je solo projekat NIS-a za razliku od serije izdanja koje za 2025. najavljuju državni predstavnici u okviru nove strategije razvoja tržišta kapitala.

U saradnji sa Svjetskom bankom očekuje se da će nekolicina domaćih privatnih kompanija emitovati korporativne obveznice što će biti jedan od glavnih delova prve faze oživljavanja domaćeg tržišta kapitala.

Ove emisije će nesumnjivo staviti u fokus mogućnost alternativnih vidova finansiranja, ali ostaje prilično upitno koliko će doprinjeti oporavku posrnulog tržišta s obzirom na malu vjerovatnoću formiranja likvidnog sekundarnog tržišta ovih hartija, prenio je Seebiz.eu.